دیابت بیماری‌ای که تقریباً در تمام دنیا شیوع بالایی دارد و به‌خصوص در کشورهای توسعه‌یافته یا درحال‌توسعه بیشتر گزارش می‌شود. خوب است بدانید که این بیماری به دلایل گوناگونی بروز می‌کند و صرفاً به دلیل مصرف غذاها و خوراکی‌های قندی به وجود نمی‌آید. برخی به دلیل وراثتی مستعد ابتلا به دیابت هستند. برخی به دلیل رژیم غذایی ناسالم شامل غذاهای خیلی شیرین و چرب دچار این بیماری می‌شوند و شماری نیز اصلاً در این دو حالت نیستند.
دیابت در بانوان باردار نیز یک بیماری و اختلال شایع به شمار می‌رود و از این جهت بارداری نیز می‌تواند عامل شیوع این بیماری در بانوان بشود. خوب است بدانید که کودکان متولدشده از مادران دیابتی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. این بیماری می‌تواند تمام گروه‌های سنی را درگیر خود کند و از میان مبتلایان آن حتی گروه‌های کودک و خردسال نیز وجود دارند. تغذیه افراد دیابتی به خصوص در صورت شدید بودن بیماری با تغذیه سایر افراد متفاوت است.
دیابت چیست؟
به بیان ساده اگر بخواهیم بگوییم، دیابت اختلال یا بیماری مزمن محسوب می‌شود. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بدنشان دچار اختلال عدم مصرف گلوکز است. گلوکز ماده‌ای است که از مصرف غذاها دریافت می‌کنیم و سلول‌های بدن با استفاده از آن انرژی کافی برای زنده ماندن و فعالیت را پیدا می‌کنند.
این بیماری در افرادی بروز می‌کند که بدنشان توانایی جذب و ذخیره گلوکز را ندارد. گلوکز دریافتی از طریق تغذیه یک نوع از قندها به‌شمار می‌رود که داخل خون تجمع می‌کند و از این روی سبب افزایش قند خون می‌شود. حال برخی ممکن است از این بیماری تنها به عنوان مرض قند یاد کنند، اما ماجرا به همین نام ختم نمی‌شود. این بیماری انواع متفاوتی دارد و به‌صورت کلی می‌توان آن را به چهار دسته تقسیم کرد.
بیماری دیابت چگونه بروز می‌کند؟
دیابت زمانی بروز می‌کند که به دلایلی سلول‌های عضلانی، سلول‌های کبدی و سلول‌های چربی نسبت به انسولین موجود در گردش خون بی‌تفاوت شده و حساسیت خود را از دست می‌دهند. درنتیجه، مقدار انسولین موجود در خون جواب‌گوی انتقال گلوکز کافی به داخل سلول‌ها نیست و بدن به مقادیر بیشتری از انسولین برای اثرگذاری بر سلول‌ها نیاز دارد.
در ابتدا پانکراس یا لوزوالمعده سعی می‌کند با تولید انسولین بیشتر نقص به وجود آمده را پوشش دهد که تا حدودی در این کار موفق عمل می‌کند اما در ادامه، روند بی‌تفاوتی سلول‌های بدن نسبت به انسولین قوی‌تر می‌شود به‌طوری‌که پانکراس نیز قادر نخواهد بود که با فعالیت بیشتر این اختلال را برطرف کند. بی‌تفاوتی سلول‌های بدن به انسولین زمانی رخ می‌دهد که شاخص توده بدنی یا BMI بالا هست و فرد دچار اضافه‌وزن و چاقی شود.
درواقع چاقی یکی از دلایل عمده بروز عدم پاسخگویی سلول‌ها به هورمون انسولین است. به این پدید مقاومت به انسولین گفته می‌شود و هرچه چاقی بیشتر باشد این مقاومت نیز قوی‌تر خواهد بود. هنگامی‌که انسولین کارکرد خود را به دلیل مقاومت انسولینی از دست دهد به‌تدریج سطح قند خون افزایش می‌یابد و به مراحل دیابتی می‌رسد. همچنین چاقی با بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان نیز در ارتباط است.
علائم بیماری دیابت
درصورتی‌که فکر می‌کنید هر یک از علائم زیر در شما وجود دارد بهتر آزمایش چکاپ قند خون را در دستور کار خود قرار دهید. علائم عمومی دیابت شامل موارد زیر است:
- ادرار زیاد به‌خصوص در شب
- تشنگی زیاد
- کاهش وزن بی‌دلیل
- گرسنگی زیاد
- تاری دید
- بی‌حسی یا گزگز دست و پا
- احساس خستگی مزمن
- پوست بسیار خشک
- زخم‌هایی که به‌کندی بهبود می‌یابند
- ابتلای بیش‌ازحد معمول به عفونت
انواع دیابت
علم پزشکی این بیماری را بر چهار دسته طبقه‌بندی و جداسازی می‌کند:
- دیابت نوع دو
- نوع یک
- دیابت بارداری
- پیش دیابت
هریک از این چهار نوع بیماری ممکن است در مواردی اشتراکاتی داشته باشند، اما شدت و ضعفشان متفاوت است و هر کدام روند درمانی و پرهیزات خاص خود را دارند.
